Wat beïnvloedt naleving van (veilig) graafregels?
Léon olde Scholtenhuis
Organisatie || De Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI)
Projecttype || M.Sc. Thesis
Kandidaat || Steven Keemers
Projectduur || maart 2025 – september 2025
Scriptie || download
Graafwerkzaamheden zijn essentieel voor het onderhouden en uitbreiden van onze infrastructuur. Toch gebeuren er elk jaar nog steeds ongeveer 50.000 graafschades, ondanks regels zoals de Wibon, richtlijnen zoals CROW 500 en systemen zoals Klic. Zulke schades kunnen grote gevolgen hebben voor de maatschappij. Vaak ontstaan ze omdat de graafregels niet goed worden nageleefd. Dit suggereert dat naleving niet enkel rationeel is, maar vormgegeven wordt door sociale constructies (zoals aannames, waarden, regels en overtuigingen). Dit kwalitatieve onderzoek toont hoe institutionele logica’s de naleving van graafregels vormgeven.
Opgetreden graafschade op bouwplaats tijdens rioleringwerken (foto Steven Keemers)
Krachtenspel tussen drie conflicterende logica’s (figuur uit thesis Keemers)
Het onderzoek toont drie logica’s die naleving vormgeven:
• De Productie logica ziet naleving door een economische of efficiëntie-lens;
• De Professionaliteit logica beschouwt naleving als een noodzaak voor zorgvuldig graven dat past bij een professionele identiteit;
• De Toerkenbaarheid logica is sterk gericht op het aantonen van formele naleving om aansprakelijkheid te voorkomen.
Deze logica’s bestaan naast elkaar maar kunnen onder spanning staan door contextuele en externe factoren, bijvoorbeeld contractvoorwaarden, veranderingen in regelgeving, onvoorziene omstandigheden, en project eigenschappen. Hierbij botst de Productie logica het vaakst met de andere logica’s. Deze logica’s helpen verklaren waarom naleving binnen de graafketen varieert. Het herkennen en benutten van deze logica’s kan preventiestrategieën verbeteren om graafschades te verminderen.